Bruun I (door Kees)

Opa’s laatste paard heette Bruun. Een hengst, robuuster dan een Fjord, maar ongeveer zo groot. Bruin, de naam zegt het al, maar vrólijk bruin, met oranje erin, alsof zonlicht door zijn haren droomde. Herfstzomerbruin.
Volgens opa kwam Bruun uit Rusland. Dat moest wel, want in tegenstelling tot Nederlandse paarden kende B. het woordje ‘ho’ niet. Wanneer Bruun voor de kar liep, kon de voerman ‘hoën’ wat hij wilde: - Bruun sjokte onverdroten voort. Deed je evenwel ‘prrrrt’, dan stopte hij abrupter dan Lots “huisvrouw” die, vluchtend uit Sodom en Gomorra, door God tot zoutpilaar werd getoverd.
‘Prrrrt’, vertelde opa, was Russisch voor ‘ho’ dus móést Bruun wel uit Rusland komen. Ja, dat kon niet anders. Ik (5, 6) keek naar Bruun en vroeg me af wat hij als veulen had gezien, waar zijn ouders waren, of hij ze miste, Rusland miste, of hij het vervelend vond ons niet te kunnen verstaan en hoe hij in Nederland verzeild was geraakt.
Mijn moeder, die, naar haar overtuiging, een ‘Russische ziel’ bezat, deed een schriftelijke cursus Russisch. Ik vroeg haar een paar woordjes, waarmee ik, ze onderweg voortdurend hardop herhalend, naar Bruun fietste. Je zág dat hij ze verstond en er blij mee was.
Bruun verbleef meestal in mijn grootouders’ enorme tuin. Hij liep niet los, maar aan een lang touw (de ‘roop’), aan het andere uiteinde waarvan de ‘tjesk’ was bevestigd: een wel 40 centimeter lange, zware metalen staaf met platte kop en scherpe onderkant. Deze werd dagelijks uit de grond getrokken en er ver verderop weer ingeslagen zodat Bruun iedere dag vers gras tot zijn beschikking had en nooit tussendoor zijn stront hoefde te laveren.
Opa was op leeftijd dus werkte Bruun aanzienlijk minder dan zijn voorgangers, maar af & toe moest of mocht hij voor de kar. Naar het strand, kijken wat er te halen viel, of gewoon iets van A naar B trekken. Palen, planken, tuinafval, whatever. Bruun trok graag. Zijn gedrongen lijf was er zogezegd voor gemaakt.
Nochtans werd hij, gedurende een jaar of vier, - tussen winter en toeristenseizoen respectievelijk toeristenseizoen en winter, - als rijpaard gebruikt. Door mij.
Ik kan niet paardrijden en héb het nooit gekund. Drie jaar geleden liet ik mij er, tijdens een door ‘mijn dochters’ manege georganiseerde ‘ouderdag’, toe overhalen plaats te nemen op de hoogste knol uit het assortiment. Zelfs stapvoets was ik bang. Niet om te vallen, maar voor de onberekenbaar- en schichtigheid van het vluchtdier paard. Mij onbekende American Staffordshire Terriërs, Mastini Napoletano, zelfs de alle vreemden hatende Fila’s Brasileiro: zet me ertussen of tegenover en ik ben op mijn hoede, maar niet bang. Ik zie wat ze gaan doen en weet hoe te reageren. Met paarden weet ik het daarentegen nooit. Zit ‘m in de genen. Opa was paarden-, ik ben honden-, mijn dochter is paard- én hondenmens.
Vijf of zes was ik toen opa me op Bruun zette. Doodsbang lag ik op de brede rug voorover, zonder ander houvast dan het lange, vettige maanhaar. Misschien heb ik gehuild, misschien hield ik me flink, ik weet het niet, maar herinner me de verschrikkelijke angst van dat – in verhouding tot het toenmalige mijne – kolossale lijf te glijden. Opa tilde me eraf, maar ik haatte mijn angst. “Dóórzetten!” werd me toen al voorgehouden. Ik blééf vragen of ik op Bruun mocht ‘rijden’ en opa bleef me erop tillen.
Tenslotte zat ik onbevreesd rechtop en kwam opa met een hoofdstel aanzetten. Geen leren teugels, maar teugels van het weergaloos mooie en sterke touw dat hij ’s winters bij de schemerlamp vlocht van gejutte, eerst door hem ontknoopte vissersnetten of scheepstouwen.
Ik reed door mijn grootouders’ tuin, ter grootte van een voetbalveld of twee. Voor rechtsaf trok ik aan de rechterteugel, voor linksaf aan de linker. Voor ‘stop’ trok ik aan allebei of deed ik “prrrrt”, maar trekken was stoerder. In mijn stripboeken en op tv zeiden ridders of cowboys nooit “prrrrt”.

(Wordt vervolgd)