Wild opgaan (door Alexander)

Cellist David zit in een bus in Friesland, zijn vriendin,violiste Judith, in Wenen. Ze bellen elkaar. Judith vraagt wat hij vanochtend gedaan heeft. David: ‘Nou, eerst hebben we uitgeslapen en daarna zijn we wild opgegaan…’ – opgaan, niet opstaan. Wild opgaan.

Aan het begin van de prachtige documentaire Wild op klassiek, die gisteravond op tv was bij Het Uur van de Wolf (vrijdagmiddag wordt hij herhaald), kregen we te zien wat wild opgaan betekent. Een grote witte touringbus stopt op een zomers dorpspleintje, waar Sjaan en Trees op een bankje zitten te klessebessen, terwijl hun kleinkinderen ravotten, er lopen straaltjes zweet over de gezichten van twee stratenmakers. De deuren van de bus gaan open en de inzittenden stormen naar buiten. De jongeren slepen met vioolkoffers, gooien de laadruimte open en trekken de bagage eruit. Drie minuten later staat er een compleet orkest te spelen op het pleintje. Klassieke muziek, voor de toevallige voorbijgangers.

Dit is de wereld van het Ricciotti Ensemble. Een vriendin van mij speelt erin mee en Dorien Janssen maakte er een prachtige documentaire over. Zij volgt het orkest tijdens een tournee – en ‘wild’ móet er wel ‘opgegaan’ worden, het moet wel snel, want vergunningen voor straatmuzikanten hebben ze niet. Klassieke muziek moet voor iedereen zijn, niet alleen voor stijf concertgebouwpubliek, ook voor toevallige voorbijgangers. Daarom gaat de tournee van het Ricciotti niet langs zaaltjes met kaartjes op stoelnummer, maar langs asielzoekerscentra en gevangenissen.

‘Dat gaat nog wel effe duren,’ zegt een uitgezakte vrouw. Ze tuurt naar buiten, ziet de witte touringbus door de hekken van haar gevangenis komen. Alle muzikanten worden gefouilleerd. Maar even later staan ze voor de gevangenen te spelen, buiten op het plaatsje, in een rookwalm van sjekkies, voor een wat ongemakkelijk kijkend publiek. Maar als de noten klinken beginnen sommige gevangenen al te wiegen op hun stoeltjes.

Bij het slotnummer mag Achmed – tenger, geel shirt, weinig voortanden – de dirigent zijn. ‘Succes, Achmed!’ zegt het Ricciotti in koor. Achmed wappert wat onwennig met het dirigeerstokje, soms snel, soms traag, en hij merkt dat het effect heeft. De muzikanten springen, zwieren of sleeeepen met zijn ritme mee. Langzaamaan komt er steeds meer van Achmeds tandeloze grijns tevoorschijn. De uitgezakte vrouw glimlacht zoals ze waarschijnlijk niet vaak glimlacht.

Dat is het Ricciotti. Violiste Judith ging in haar eentje naar Wenen om op topniveau masterclasses te krijgen. Cellist David mist zijn vriendin en mag een nummer aan haar opdragen (‘Succes, David!’). Wat moet het mooi zijn, spelen en leven bij het Ricciotti.